Γρίμποβο Άρτας 1897.
14 Μαΐου 1897. Παλαιό ημερολόγιο.
(Από το βιβλίο ¨"Η Λεγεώνα του Μπερτιέ"- la legione Bertie)
“Το πρωί μπήκαμε ΑΡΤΑ που έβρεχε συνεχώς για 12 μέρες . Η λεγεώνα μας πέρασε την πρώτη γραμμή και έφτασε στην δεύτερη απέναντι από το Τουρκικό πυροβολικό. Ο Ελληνας Συνταγματάρχης Μάνος συναντήθηκε με τον Ιταλό συνταγματάρχη Μπερτιέ.
Θρασύβουλος Μάνος. Αρχηγός της Ελληνικής στρατιάς στην Ηπειρο στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Το 1862 συμμετείχε στα Ναυπλιακά, το κίνημα κατά του Οθωνα. Οταν ο Οθωνας κατέστειλε το κίνημα , έδωσε σε όλους αμνηστία εκτός από ελάχιστους μεταξύ των οποίων ήταν ο Μάνος και οι συγγενείς του Θοδωράκη Γρίβα ( Δημητράκης Γρίβας γιός του Θεοδωράκη και εγγονός της Μπουμπουλίνας, τον Χρ. Κατσικογιάννη και τον Χρ. Γρίβα)..
Ο συνταγματάρχης Μπερτιέ ανήκε στις γαριβαλδινές λεγεώνες του Τζουζέπε Γαριβάλδη. Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 συμμετείχε με την λεγεώνα του (600 αγωνιστές ).
Ο Μπερτιέ του ζήτησε την άδεια να εισέλθει η λεγεώνα στην μάχη που διαρκούσε. Ο Μάνος με την δικαιολογία ότι οι λεγεωνάριοι ήταν κουρασμένοι από την προηγούμενη νύκτα δεν επέτρεψε να μπει σε ενέργεια η λεγεώνα. Είπε ότι η μάχη ήταν προς το τέλος. Ετσι συνόδευσε τους εθελοντές με την υπόσχεση ότι την άλλη μέρα θα τους χρησιμοποιούσε .
Ο Ιταλός Συνταγματάρχης Ενρίκο Μπερτιέ
Μετά την διαταγή οι λεγεωνάριοι γύρισαν στον χώρο στρατοπέδευσης.. Ο Ελληνικός στρατός κλεισμένος στη γραμμή Ιμαρέτ προσπαθούσε να αποκρούσει τις τουρκικές δυνάμεις που ήταν στο Γρίμποβο. Η επιχείρηση δύσκολη. Οι Ελληνικές δυνάμεις ήταν υποστηριζόμενες από το πυροβολικό που ηταν στην Αρτα και κονταροκτυπιώνταν ικανοποιητικά με το τουρκικό, επιβάλλοντας του πολλές φορές την ησυχία. Το Ελληνικό πυροβολικό ήταν σπουδαίο και είχε μόνο ενα άρμα με επιτυχία βολές ενώ το τουρκικό δεν ήταν έτσι.
Από την Άρτα βλέπαμε τις μαύρες γραμμές και εμείς εκτιμήσαμε να διώξουμε τον τούρκο από τις θέσεις του Γρίμποβου , ήταν ίσως δυνατόν αυτό να το επιτύχουμε πετάγοντας ενα μεγάλο πυρήνα από δυνάμεις πίσω από την πλάτη των Τούρκων. Μια επιχείρηση δύσκολη για τρελούς. Δεν μας το επέτρεψαν.”
Ο Φίλιππος Τρόγια, ο 26χρονος νεαρός από την αιώνια πόλη, γράφει σε επιστολή πρός την μητέρα του , την επόμενη ημέρα από την μάχη του Γρίμποβου:
Ειναι 5 μέρες που φύγαμε από την Αθήνα και τώρα βρισκόμαστε στην Αρτα. Ο πόλεμος σε εξέλιξη και τα σπίτια εγκαταλελειμμένα και οι λίγοι έμποροι μας εκμεταλλεύονται και κάνουν λεφτά. Το μεγαλύτερο μέρος είναι κλεισμένοι μέσα στα καταστήματά τους και για να μας ανοίξουν κτυπάμε τις πόρτες. Εχθες 14 του μηνός ακούσαμε τους πυροβολισμούς από κανόνια. Ζητήσαμε από τον Μπερτιέ να μας πεί να μας μεταφέρει στην φωτιά, μα αυτός δεν μπορούσε γιατί δεν είχε διαταγές για να ικανοποιήσει και την δική μας επιθυμία.
Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος μέσα μας, το νοιώθαμε. Μπήκαμε στην σειρά 17 άτομα, φύγαμε από το στρατόπεδο της λεγεώνας και φτάσαμε στο χώρο των εχθροπραξιών. Ο Αουρελιο Ντραγκο με την ιδιότητα του αρχηγού της ομάδας μας οδήγησε στην πρώτη γραμμή της μάχης.
Φίλιππος Τρόγια. Ο νέος της αιώνιας πόλης (Ρώμης) που αγωνίστηκε για τα ιδανικά της ελευθερίας των λαών. Συμμετείχε στη μάχη του Γρίμποβου παρά την απαγόρευση που υπεβλήθηκε από τον συνταγματάρχη Μάνο. Εχασε την ζωή του στη Ζαβέρδα. Οι τελευταίες στιγμές ζωής του Φίλιππου Τρόγια, μεταφέρθηκαν σε θεατρικό κείμενο το οποίο ανέβηκε σε θέατρο της Ρώμης απο τον λεόνε Τσιπρέλλι.
(Αουρέλιο Τράγγο. Ήρθε εθελοντής και συμμετείχε στην μάχη του Γρίμποβου. Τότε είχε επάγγελμα μηχανικός και δημοσιογράφος. Με την επιστροφή του στην Ιταλία ασχολήθηκε με την πολιτική και έφτασε στην θέση του γερουσιαστή στο Ιταλικό κοινοβούλιο.)
Ο μετέπειτα μεγάλος θεατρικός συγγραφέας της Ρώμης, ο Λεόνε Τσιπρέλι, γράφει για την μάχη του Γρίμποβου:
Σας υπενθυμίζω την μάχη του Γριμπόβου που ήταν η πιο λυπητερή στην Ήπειρο, που παρά που υπήρχε απαγόρευση από τον Συνταγματάρχη Μάνο , οταν οι Γαριβαλδηνοί έφτασαν στις 14 Μαιου ανυπόμονοι πήγαν στη πρώτη γραμμή της φανταρία και 6 ωρες πολεμούσαν. Ο Φίλιππος (Τρόγια) ήταν ο πιο αξιόλογος και όταν γύρισε στην Άρτα έδειχνε το όπλο του που ηταν αδειανό από σφαίρες.
Ο κυριότερος θεατρικός συγγραφέας της Ιταλίας. Ενα από τα πρώτα θεατρικά του έργα είναι το «από την Αρτα στις Θερμοπύλες» . Αφορά τα γεγονότα του πολέμου 1897.
Ο Εμμανουέλ Αλτιμπράντι, πολεμιστής και αυτός στο λόφο του Γρίμποβου, γράφει:
Ο Φίλιππος Τρόγια μόλις έφτασε πάνω στο ύψωμα του Γριμπόβου , πήγε στη πρώτη γραμμή και το κόκκινο πουκάμισο μαζί με τις πέτρες δημιουργούσαν ατμόσφαιρα φωτιάς, Ησαν μια μεγάλη λαδιά από αίμα (πουκάμισο με χώμα).Έπεφταν οι Έλληνες κοντά σε αυτόν νεκροί τραυματίες , αυτός ακίνητος απαντούσε με τα όπλα. Τόσο ανδρεία είχε, που ένας Έλληνας αξιωματικός με το ζόρι τον τράβηξε πίσω.
Η μάχη του Γρίμποβου 1897 διήρκησε δύο μέρες . Στο τέλος της δεύτερης ημέρας και ενώ οι Ελληνικές δυνάμεις κρατούσαν σταθερά τις θέσεις τους πάνω στο λόφο, παρά τους εκατοντάδες νεκρούς, τους δόθηκε η εντολή της οπισθοχώρησης.
Για την Αμφικτιονία Ακαρνάνων
Ο Πρόεδρος Ο Αντιπρόεδρος Ο διαχειριστής του Project
« Eroe Garibaldini»
Φίλιππος Ντόβας Στυλιανός Ντίνος Επαμεινώνδας Νικάκης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Τα κείμενα των αναγνωστών που δημοσιεύονται εκφράζονται από τους ιδίους και δεν υιοθετούνται κατά ανάγκη από το παρόν ιστολόγιο.