Οι κοινωνικοί συντελεστές της Επανάστασης
Του Σπ. Ι. Ασδραχα*
Νομίζω (για να αμβλύνω μια αξιωματική διατύπωση) ότι ο πιο απλόχωρος και πολυεπίπεδος απομνημονευτής της επανάστασης του 1821 είναι ο Νικόλαος Κασομούλης (1797-1871. Γράφει από το 1832 ώς το 1861). Δευτεραγωνιστής, βέβαια, δεν αφηγείται τον βίο του, ούτε τονίζει την προσφορά του: ο βίος του διαχέεται στην αφήγησή του, δεν γίνεται αυτοβιογραφία· είναι ένας άκεντρος βίος. Παρατηρεί, περιγράφει, σχολιάζει και κρίνει μέσω της περιγραφής, αλλά συγχρόνως έχει ένα ιστοριογραφικό σχέδιο. Τον ενδιαφέρουν τα πριν από την επανάσταση, γι' αυτό και προτάσσει στα Στρατιωτικά του ενθυμήματα ένα κεφάλαιο για τον αρματολισμό: «δομιστικά» συγκροτημένο, μας εισάγει στο μεγάλο ζήτημα της συγκρότησης των ανθρώπων των όπλων και της βίας σε κοινωνικά μορφώματα με κυριαρχική ικανότητα: πρόκειται για το συνάλληλο δίπολο των αρματολών και των κλεφτών, για τις αντίπαλες σχέσεις τους με τα παράλληλα εξουσιαστικά μορφώματα, εκείνα των κοινοτικών αυθεντιών· αντίπαλες σχέσεις με έκδηλες τις σ…
διαβαστε περισσοτερα
Νομίζω (για να αμβλύνω μια αξιωματική διατύπωση) ότι ο πιο απλόχωρος και πολυεπίπεδος απομνημονευτής της επανάστασης του 1821 είναι ο Νικόλαος Κασομούλης (1797-1871. Γράφει από το 1832 ώς το 1861). Δευτεραγωνιστής, βέβαια, δεν αφηγείται τον βίο του, ούτε τονίζει την προσφορά του: ο βίος του διαχέεται στην αφήγησή του, δεν γίνεται αυτοβιογραφία· είναι ένας άκεντρος βίος. Παρατηρεί, περιγράφει, σχολιάζει και κρίνει μέσω της περιγραφής, αλλά συγχρόνως έχει ένα ιστοριογραφικό σχέδιο. Τον ενδιαφέρουν τα πριν από την επανάσταση, γι' αυτό και προτάσσει στα Στρατιωτικά του ενθυμήματα ένα κεφάλαιο για τον αρματολισμό: «δομιστικά» συγκροτημένο, μας εισάγει στο μεγάλο ζήτημα της συγκρότησης των ανθρώπων των όπλων και της βίας σε κοινωνικά μορφώματα με κυριαρχική ικανότητα: πρόκειται για το συνάλληλο δίπολο των αρματολών και των κλεφτών, για τις αντίπαλες σχέσεις τους με τα παράλληλα εξουσιαστικά μορφώματα, εκείνα των κοινοτικών αυθεντιών· αντίπαλες σχέσεις με έκδηλες τις σ…