Η γενιά των σημερινών 40ρηδων μεγάλωσε με το αγαθό της ειρήνης. Ποτέ δεν συμμετείχε σε πόλεμο. Αντίθετα πρόλαβε να δει για λίγο τους παππούδες της που ζήσαν τον πόλεμο του ’40 και την Κατοχή. Εκείνοι έφυγαν χωρίς να προλάβουμε να τους ρωτήσουμε πολλά. Την σκυτάλη πήραν οι πατεράδες μας. Αυτοί έζησαν τελευταίοι Εθνική Τραγωδία που λύθηκε με τα όπλα και πολύ αίμα. Ήταν η Κύπρος του ’74.
Καθήκον μας είναι να προλάβουμε τους ανθρώπους αυτούς να μας μιλήσουν. Καθήκον μας είναι να μάθουμε αν η πόλη μας , το Αγρίνιο, η πατρίδα μας Αιτωλοακαρνανία είχε στρατιώτες που πήγαν στην Κύπρο για να την υπερασπιστούν. Πράγματι, διψήφιος αριθμός Αιτωλοακαρνάνων πολέμησε στην μαρτυρική μεγαλόνησο.
Ένας από αυτούς, ο Κωνσταντίνος Μπεσίρης αποφάσισε εκ μέρους αυτών των ανθρώπων να μιλήσει στο agrinionews.gr, για να μάθουν οι μικροί και να θυμηθούν οι παλαιότεροι στην τοπική κοινωνία. Καθοριστικό ρόλο σε αυτόν έπαιξε η ίδια η γενιά των 40ρηδων, που είχαν την κορυφαία στρατιωτική εμπειρία των ειδικών δυνάμεων. Γιατί πρώτα αυτοί μπορούν να κατανοήσουν ή να αγγίξουν το μέγεθος μιας τέτοιας σύγκρουσης. Προκειται για τον Νίκο Αυγέρη, υπάλληλο του Πανεπιστημίου Πατρών και έφεδρο Αλεξιπτωτιστή των Ειδικών Δυνάμεων, που μεσολάβησε για να δοθεί αυτή η μαρτυρία.
Μόνο με την βασική εκπαίδευση τους ρίξαν στη φωτιά του Πολέμου.
16 Ιουλίου 1974. Η ατμόσφαιρα μύριζε πόλεμο. Οι φαντάροι των Ειδικών Δυνάμεων μόλις τελειώσαν την βασική εκπαίδευση στο Μεγάλο Πεύκο. Τους πήγαν στην Α΄ Μοίρα Καταδρομών της Κρήτης. Εκεί ήταν ο Κωνσταντίνος Μπεσίρης με τον Παραβολιώτη Αιμίλιο Μονιά και με άλλους Αγρινιώτες και Αιτωλοακαρνάνες όπως τον Κατσιγιάννη Ιωάννη, τον Γεώργιο Αντωνόπουλο και τον Αβορανίτη Χριστογιάννη Ταξιάρχη και τον Ναυπάκτιο Χριστόπουλο Αθανάσιο. Σε λίγες ημέρες επρόκειτο να πάνε στην κόλαση της Κύπρου χωρίς την ολοκλήρωση ειδικής εκπαίδευσης. . Νύχτα 20ης Ιουλίου 1974: Ο Κ.Μπεσίρης θυμάται «Όταν ολοκληρώθηκε είδαμε λεωφορεία τουριστικά να μας περιμένουν μέσα στο στρατόπεδο. Τότε καταλάβαμε ότι ήρθε η ώρα να ριχτούμε στην μάχη, άγνωστο που για μας ακόμα. Το σκεπτικό ήταν να υπάρξει άκρα μυστικότητα και να μη δώσουμε στόχο στους κατοίκους και να προκαλέσουμε πανικό. Όλοι είχαν καταλάβει τι επρόκειτο να συμβεί. Κανείς δεν υπάκουσε την διαταγή του διοικητή να βγάλουμε τσιμουδιά και να μείνουμε απαρατήρητοι. Με βροντερή φωνή τραγουδάγαμε «ποτέ θα κάνει ξαστεριά».
Και συνεχίζει «Σε λίγο φτάσαμε στο αεροδρόμιο της 115 Πτέρυγας Μάχης στην Σούδα. Μόλις φτάσαμε εκεί είδαμε στην πίστα του αεροδρομίου ένα βουνό από όπλα μέσα, ¨Ήταν τουφέκια, σφαίρες, χειροβομβίδες. Τις χρεωθήκαμε, παραταχθήκαμε και είδαμε 16 μεταγωγικά αεροπλάνα Noratlas των 30 -32 θέσεων».
Η προσγείωση του τρόμου
«Το ταξίδι από την Κρήτη στην Κύπρο διήρκησε 3 ώρες. Ταξιδέψαμε μέσω Λιβυής, Αιγύπτου και από νότια προς βόρεια ανέβηκε προς την Κύπρο. Για λόγους ασφαλείας ταξιδέψαμε με σιγή ασυρμάτου και με σβησμένα φώτα.
Την σιωπή του απόλυτου σκότους έσπασε ένας αξιωματικός, ο οποίος μπήκε στο θάλαμο όπου βρισκόμασταν: «Παιδιά σε 10 λεπτά θα προσγειωθούμε Λευκωσία. Ο Θεός μαζί σας». Εμείς ασυναίσθητα κοιτάζαμε τα παράθυρα. Βλέπαμε φωτιές και χάος στο έδαφος, που όλο και πλησιάζαμε με το αεροπλάνο. Ακούστηκαν ξαφνικά εκρήξεις δίπλα στο αεροπλάνο. Τότε υπήρξε το ασυναίσθητο αίσθημα του φόβου, διότι καθόμασταν στις καρέκλες, δεν ήμασταν στην μάχη για να κάνουμε κάτι. Νιώσαμε ότι απλά περιμέναμε τον θάνατο μας»
Οι μάχες σώμα με σώμα στο αεροδρόμιο
«Το αεροπλάνο μέσα στο πανδαιμόνιο εκρήξεων και πυροβολισμών προσπαθούσε να ισορροπήσει και να καταφέρει να προσγειωθεί μέσα στο βομβαρδισμένο αεροδρόμιο, του οποίου η πίστα είχε καταστραφεί μερικώς από τους βομβαρδισμούς Τελικά τα καταφέραμε και το αεροπλάνο προσγειώθηκε μέσα στα χωράφια. Από τα 13 Noratlas, τα δύο χτυπήθηκαν πολύ σοβαρά. Από εκείνο που οδηγούσε ο Παναγόπουλος διασώθηκε μόνο ένας, ενώ από το άλλο που χτυπήθηκε υπήρξαν 2 νεκροί και 9 τραυματίες. Ήταν 04:00 τα ξημερώματα, όταν πατήσαμε το πόδι μας σε Κυπριακό έδαφος.
Είχαμε μόλις πηδήξει από το αεροπλάνο, χωρίς να ξέρουμε πραγματικά τι να κάνουμε και προς τα πού να βαδίσουμε Κατεβαίνει ο Διοικητής «Παπαμελετίου» και συγκεντρωθήκαμε σε σημείο του αεροδρομίου. Γύρω μας βλέπαμε σκιές φαντάρων ( σιλουέτες), οι οποίοι δεν ξέραμε αν ήταν εχθροί, δικοί μας, ΕΛΔΥΚάριοι ή οτιδήποτε άλλο. Ο Διοικητής Παπαμελετίου αντέδρασε με ψυχραιμία, αποφασιστικότητα και κατάφερε να διακρίνει και να αναγνωρίσει ότι ήταν φίλιες δυνάμεις, οπότε κινηθήκαμε σε ασφαλές σημείο του αεροδρομίου¨
Την επομένη ακολούθησε η μάχη σώμα με σώμα με τους Τούρκους: «Πήγαμε όλοι οι λόχοι στο αεροδρόμιο, καθώς εκεί σύμφωνα με πληροφορίες συγκεντρώνονταν μεγάλος αριθμός τουρκικών δυνάμεων για να πάρουν το αεροδρόμιο. Όταν φτάσαμε εκεί, η πρώτη εντολή που είχαμε, είναι να σπάσουμε ότι τζαμαρία υπήρχε, για λόγους ασφαλείας, λόγω της μάχης που θα ακολουθούσε. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ήταν διαφημιστικά κόκα-κόλα που εμπόδιζαν την ορατότητα με το εχθρικό μέτωπο. Στο χώρο του αεροδρομίου υπήρχαν δύο με τρία μικρά τανκς, χωρίς ερπύστρια, που τα χρησιμοποιεί συνήθως η αστυνομία. Δόθηκε εντολή αυτά να «ρίξουν» τις πινακίδες Ένα από αυτά πάει να κατεβάσει αυτή που εμπόδιζε την οπτική επαφή με τους εχθρούς. Με το που το έκανε, ο οδηγός της χτυπήθηκε στο λαιμό από πυρά ελεύθερων σκοπευτών. Ήταν η αρχή της μάχης που δόθηκε στο αεροδρόμιο στις 11-12 το πρωί. Έγινε το έλα να δείς. Όλμοι, τανκς, χειροβομβίδες, πυροβολισμοί συνέθεταν ένα σκηνικό κόλασης για 2-3 ώρες.
Ο τουρκικός στρατός για καλή μας τύχη χτύπησε με βαρέα όπλα ένα ρουμάνικο πολιτικό αεροπλάνο που βρίσκονταν ακριβώς δίπλα από τα γραφεία χωρίς εκεί να υπάρχει κανένας Έλληνας ή Ελληνοκύπριος στρατιώτης. Δεν μπορώ να ξεχάσω την μονάδα του ΟΗΕ που στην νεκρή ζώνη των 500 μ που δημιούργησαν άφησαν τους Τούρκους να περνάνε και να προωθούνται ανενόχλητοι. Αναφέρομαι για το σημείο, όπου 22 χρόνια μετά έπεσε ηρωικά ο Σολωμός Σολωμού. Η τραγική ειρωνεία της ιστορίας…Την σκληρή μάχη διαδέχθηκε άτυπη κατάπαυση του πυρός. Τι εννοώ; Ότι οι Τούρκοι σταμάτησαν να επιτίθενται Νικήσαμε! Το αεροδρόμιο το κρατήσαμε μαζί με τους Κυπρίους. Οι Τούρκοι αφήσαν πολλούς νεκρούς στο πεδίο της μάχης».
O Aττίλας Β΄και η εξολόθρευση τούρκικων τανκς
«Ο Αττίλας Β έγινε μόνο για την πρωτεύουσα της Κύπρου, Λευκωσία. Εμείς είχαμε εντολή να πιάσουμε το ύψωμα Κοκολασίδη με αποστολή ανταρτοπόλεμο και πλαγιοκόπηση του εχθρού. Πράγματι είδαμε τουρκικά άρματα μάχης να κατευθύνονται προς την Λευκωσία. Αμέσως από το ύψωμα τους επιτεθήκαμε με αντιαρματικά Paw 90 και καταστρέψαμε 6 με 10 από αυτά. ΟΙ Τούρκοι οπισθοχώρησαν. Εμείς δεχτήκαμε διαταγή να φύγουμε, Και αυτή η μάχη κράτησε 2-3 ώρες»
«Γεια σου μάνα, είμαι καλά, μην ρωτάς που είμαι».
Τούρκοι με αιχμαλώτους της τουρκικής εισβολής. Φωτογραφία τουρκικού στρατού μέσω ΓΤΠ
Στα μέσα Σεπτέμβρη του 1974 πρώτη φορά συναντήσαμε τους άλλους ελλαδίτες φαντάρους της ΕΛΔΥΚ που ήδη βρίσκονταν στο νησί και υπηρετούσαν την θητεία τους. Εκεί επίσης για πρώτη φορά κατάφερα να επικοινωνήσω με τους γονείς μου στο Αγρίνιο. Δεν γνώριζαν την τύχη μου, δεν γνώριζαν καν αν ζω. Ο πατέρας μου ρώταγε στο φρουραρχείο Αγρινίου, από το οποίο λάμβανε την απάντηση ότι «δεν έχουμε κανένα νέο για την τύχη του γιου σας». Η αγωνία έλαβε τέλος χάρις σε ένα Μακρύνειο Ασυρματιστή που βρήκα στους ΕΛΔΥΚάριους. Οι ασύρματοι βρίσκονταν σε απόλυτη σιγή, για τον φόβο μήπως εντοπιστεί έτσι η θέση των Ελλήνων από τους εχθρούς. Ζήτησα από τον ασυρματιστή από την Μακρυνεία το απλό: «Ένα τηλέφωνο στην μανούλα μου». Εκείνος είπε «θα προσπαθήσω». Και πράγματι το έκανε: Για πρώτη φορά μετά την έναρξη των εχθροπραξιών επικοινώνησα με τους γονείς μου. Όταν το σήκωσε η μάνα μου, της είπα: « Γεια σου μάνα, είμαι καλά, μην ρωτάς που είμαι».
Η Ελληνική Πολιτεία ξέχασε τους ήρωες της Κύπρου
«Σε ότι αφορά το θέμα της αναγνώρισης κανένας από το επίσημο κράτος δεν το προχώρησε. Το ΓΕΣ μας έδωσε ένα χαρτί ότι ήμασταν στην Κύπρο αλλά για έναν μόνο μήνα! Αν είναι δυνατόν, να ήμουν 8 μήνες στην Κύπρο αλλά για έναν μόνο μήνα. Το χαρτί αυτό μας το έδωσαν από την Ευελπιδων πριν 10 χρόνια περίπου. Από εκεί και πέρα λάβαμε έναν έπαινο που έγραφε ότι «λάβαμε μέρος στην επιχείρηση της Κύπρου» το 1974, τον οποίο υπέγραφε ο πρώην Υπουργός Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος και μας παρέδωσε στην Ευελπιδων, ο διάδοχος του Βαγγέλης Μειμαράκης το 2004, που ήλθε στην εξουσία η κυβέρνηση Καραμανλή. Μαζί με αυτό λάβαμε και ένα παράσημο»
Πως τίμησαν μεμονωμένα τους ήρωες της Κύπρου επαρχιακές πόλεις. Το Αγρίνιο;
«Σε τοπικό επίπεδο, η μόνη φορά που Δήμαρχος μας τίμησε ήταν ένας Πρεβεζάνος πριν 25 περίπου χρόνια, που κάλεσε και τους Αγρινιώτες βετεράνους της Κύπρου στην Πρέβεζα, όπου και τους τίμησε. Από Αγρίνιο πήγαν οι : Μπεσίρης ( εγώ), Αντωνόπουλος και Κατσιπάνος. Το 1985 ιδρύθηκε ο Σύλλογος «Κομάντος ‘74».
Σε κάποιες πόλεις τιμήθηκαν οι Έλληνες στρατιώτες με ονοματοθεσίες δρόμων.
Τον Ιούνιο του 1996 η προτομή του Αιμίλιου Μονιά τοποθετήθηκε με λαμπρή τελετή και παρουσία αγήματος των Ειδικών Δυνάμεων από τον Ασπρόπυργο με πρωτοβουλία του Συλλόγου Κομάντος ’74 και του νεοσύστατου συλλόγου Αλεξιπτωτιστών «Ο Ίκαρος». . Η προτομή του Μονιά ήταν το πρώτο μνημείο πεσόντων καταδρομέων στην Κύπρο που τοποθετήθηκε πανελλαδικά. Στο Αγρίνιο ακολούθησε το στήσιμο του Ανδριάντα Βασιλείου Παναγόπουλου στο Αγρίνιο. Πιέσαμε πάρα πολύ να γίνει η προτομή του Βασιλείου Παναγόπουλου, η οποία κατασκευάστηκε από γλύπτη του στρατού και εγκαινιάστηκε επί Δημαρχίας Σώκου με επίσημη τελετή και επιμνημόσυνη δέηση».
Συμπέρασμα: Ήρθε η ώρα το Αγρίνιο να τιμήσει τους πολεμιστές της Κύπρου. Και αυτό με το να δώσει ονόματα δρόμων σε πεσόντες.
Από την Α΄ Μοίρα Καταδρομών που είχε έδρα τα Χανιά της Κρήτης, σύνολο πήγαν 319 οπλίτες, 25 φαντάροι και αξιωματικοί ( Μεγάλο Πεύκο).
Οι Αιτωλοακαρνάνες της Α΄ Μοίρας Καταδρομών που πήγε στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974
Πεσόντες Ονοματεπώνυμο Τόπος Καταγωγής
Παναγόπουλος Βασίλειος Αγρίνιο ( Ιπτάμενος Αντισμήναρχος).
Μονιάς Αιμίλιος Παραβόλα
Χριστόπουλος Αθανάσιος Μηλιά Ναυπάκτου
Κατάσταση με τους Αιτωλοακαρνάνες λοκατζήδες, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην επιχείρηση «ΝΙΚΗ» και στις πολεμικές επιχειρήσεις της Α΄ Μοίρας Καταδρομών (ΑΜΚ-35 ΜΚ) στην Κύπρο το έτος 1974 σύμφωνα με τον πολεμικό σύλλογο Κομάντος ’74
α/α επώνυμο Όνομα Τόπος Καταγωγής Παρατηρήσεις
Αεροπόρος
1 Παναγόπουλος Βασίλειος Αγρίνιο Αντισμήναρχος-Ήρωας
Λοκατζήδες
1 Ακρίδας Γεώργιος Χρυσοβέργη
2 Αντωνόπουλος Γεώργιος Αγρίνιο ( Χούνη). Τραυματίας. Νεκρός Ειρήνης
3 Κατσιπάνος Ιωάννης Αγρίνιο
4 Κουτσομπίνας Ευστάθιος Ξηρόμερο Νεκρός Ειρήνης
5 Μονιάς Αιμίλιος Παραβόλα Ήρωας
6 Μπακούρης Χρυσόστομος Βόνιτσα
7 Μπαλαμπάνης Θεόδωρος Πατιόπουλο
8 Μπεσίρης Κων/νος Αγρίνιο
9 Ντζούβαλης Ιωάννης Λουτρό Αμφιλοχίας
10 Ξεσφίγγης Παναγιώτης Σταμνά
11 Παλιογιάννης Χρήστος Πλαγιά
12 Παπαποστόλου Νικόλαος Δοκίμι
13 Παύλου Δημήτριος Τρύφος
14 Πελέκης Ευθύμιος Ναύπακτος Νεκρός Ειρήνης
15 Ριζάς Γεώργιος Βόνιτσα
16 Σαλούρος Κων/νος Μεσολόγγι Έφεδρος Ανθγός
17 Σεβαστός Σπυρίδων Αιτωλικό
18 Τσίντζας Χαράλαμπος Στάνος Αμφιλοχίας
19 Φλωροσκούφης Νικόλαος Αγρίνιο
20 Χολής Γεώργιος Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου Νεκρός Ειρήνης
21 Χριστογιάννης Ταξιάρχης Νέα Αβόρανη Νεκρός Ειρήνης
22 Χριστόπουλος Αθανάσιος Μηλιά Ναυπακτίας Ήρωας
Σημείωση: Εκτός από τους αναφερομένους στην κατάσταση και άλλοι λοκατζήδες από την Αιτωλοακαρνανία υπηρετούσαν, στην Α΄ Μοίρα Καταδρομών, Μάλεμε Χανίων, την 21η Ιουλίου 1974, ημέρα αναχώρησης για την Κύπρο, που παρέμειναν στη μονάδα, που αναχώρησε έκτακτα. ( αυτοί ήταν αδειούχοι ή σε εκπαίδευση κλπ).
Η παρούσα συνέντευξη αποτελεί μέρος δομημένης συνέντευξης, η οποία δόθηκε στον Ηλία Υφαντή . Πλέον υπάρχει και στην επιστημονική βιβλιογραφία καθώς δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “τα Αιτωλικά” περ. Τα Αιτωλικά, τχ.30 (Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2018). σελ. 165-171. ISSN: 1790-0867
Στα παρακάτω βίντεο συνεντεύξεις από βετεράνους πολεμιστές της Κύπρου του 1974
Πηγή: AgrinioPress, Βετεράνοι της Κύπρου, Χρυσικός Βλάσης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Τα κείμενα των αναγνωστών που δημοσιεύονται εκφράζονται από τους ιδίους και δεν υιοθετούνται κατά ανάγκη από το παρόν ιστολόγιο.