Δενδροφύτευση βελανιδιάς στο ΠΙΚΠΑ Πεντέλης & Ν. Βουτζά

Στις 24/11/2019 Δενδροφύτευση βελανιδιάς στο ΠΙΚΠΑ Πεντέλης.
26 /11 /2919. Δενδροφύτευση στα καμμένα (Ν. Βουτζά). Εικοσιπέντε σχολεία λαμβάνουν μέρος με την κατάλληλη ενδυμασία και τους σπόρους στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, (Διεθνές θεματικό Δίκτυο μαθαίνω για τα Δάση)έχοντας βέβαια την κατάλληλη γνώση και ενημέρωση. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί συνοδευτικό υλικό της δράσης.

Ευχαριστούμε τους μαθητές Διδάσκοντες, Π.Ε,και το Διεθνές Δίκτυο "Μαθαίνω για τα Δάση"

Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ

Η βελανιδιά είναι η βασίλισσα του δάσους, το ιερό δένδρο που η μάνα γη έστειλε στους ανθρώπους για να έχουν νερό και φαγητό. Ονομάζεται και φηγός, από εκεί προήλθε η λέξη φαγητό. Ανήκει σε μια κατηγορία δένδρων που ονομάζονται δρυς.
Υπάρχουν 13 είδη δρυών στην Ελληνική επικράτεια(ήμερη, μακεδονική, έμμισχος, αριά, λαντζιά, κ.τ.λ.). Τα δένδρα αυτά, μεταφέρουν το νερό από τον ουρανό στη γη και δημιουργούν ταμιευτήρες νερού. Αντιστέκονται στην ξηρότητα κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία. Το όνομά τους δεν είναι τυχαίο αφού μας θυμίζουν τις υ-δρίες, που μεταφέρουν το νερό στις οικίες μας. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο συνδέθηκαν με τον Δία και τα καιρικά φαινόμενα. Σε κάθε βουνοκορφή θα δούμε μια βελανιδιά και τον βωμό του Δία από κάτω, όπου οι άνθρωποι έκαναν δέηση στον Δία για νερό. Άλλωστε το νερό είναι το σπουδαιότερο αγαθό της ζωής Διασώζονται σήμερα τέτοια μνημεία, στο Γαλάτσι κι ένα στο Κορωπί.

.Κορωπί βελανιδιά και βωμός του Δία
Οι δρύες κάλυπταν το 80% της ελληνικής επικράτειας και κυριαρχούσαν σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Ο Ψύλλας κάνει λόγο για 1,5 εκατομμύρια βελανιδιές στο Αιγαίο που όμως έχουν εξαφανιστεί. Με την εξαφάνισή τους χάθηκαν τα νερά και τα περισσότερα είδη βιοποικιλότητας. Κάπως έτσι προοιωνίζεται και το μέλλον της χώρας, εξ’ αιτίας της καταστροφής των δρυών. Οι βελανιδιές παρουσιάζουν εξαιρετική αντοχή στη φωτιά και θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντιπυρικές ζώνες για τα δάση της χώρας μας. Η ρίζα τους φτάνει 10-15 κάτω από τη γη και ποτέ δεν καίγεται. Αν η ρίζα είναι ζωντανή είναι και το φυτό ζωντανό. Ο κορμός εμπεριέχει ταννίνες που εμποδίζουν την καύση. Στις βελανιδιές η φωτιά είναι «έρπουσα» και η κατάσβεσή της είναι εύκολη. Αντίθετα στα κωνοφόρα η φωτιά ταξιδεύει από κρυφή σε κορυφή, λέγεται «επίκορφη» και είναι αδύνατον να σβήσει χωρίς εναέρια μέσα. Σε όσα Δάση υπήρχαν βελανιδιές άντεξαν στις πυρκαγιές γι’ αυτό θα έπρεπε να αποτελεί εθνική στρατηγική η δενδροφύτευση της βελανιδιάς ως μέσο αντιμετώπισης της πυρκαγιάς και της ξηρασίας.
Τα ξύλινα εργαλεία ,τα τέμπλα των εκκλησιών τα παράθυρα, τα πατώματα οι κορμοδεσιές της οικοδομής τα βαρέλια και κάθε ανθεκτικό ξύλο είναι από ξύλο δρυός και παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή. Χρησιμοποιήθηκε επίσης στην ναυπηγική ως έμβολο για τους διεμβολισμούς των άλλων πλοίων.
Κατά τον 18ο αιώνα οι Γάλλοι έκοψαν τις βελανιδιές της Δυτικής Ελλάδας, στα πλαίσια των διομολογήσεων, που είχαν υπογράψει με τους Οθωμανούς και με τα ξύλα τους έκαναν τον περίφημο γαλλικό στόλο.
Η πραγματική της όμως αξία της δρυός φάνηκε στην βιομηχανία. Εκεί χρησιμοποιήθηκαν τα κύπελα της βελανιδιάς για την κατεργασία δέρματος και το προϊόν έγινε ανάρπαστο. Υπήρξαν περιπτώσεις πλοίων που πέταξαν φορτίο με μεταξωτά στη θάλασσα και φόρτωσαν βελανίδι, καθώς ήξεραν ότι θα είχαν έτσι μεγαλύτερο όφελος. Η χώρα μας (δεύτερη σε παγκόσμια παραγωγή) αντικατέστησε τα προϊόντα αυτά από άλλες χημικές ουσίες. Το γεγονός αυτό είχε σαν συνέπεια την καταστροφή των γιγαντιαίων αυτών δένδρων από τις παράνομες και νόμιμες ξυλεύσεις. Το γεγονός αυτό είχε σαν συνέπεια την αλλαγή μικροκλίματος και την εμφάνιση πυρκαγιών, που έγιναν μάστιγα για τη χώρα μας.
Μυθολογικά στοιχεία
Το Μαντείο της Δωδώνης ήταν ένα Μαντείο Ήχων. Στις ρίζες της δωδωναίας βελανιδιας, ανέβλυζε νερό και κατοικούσαν ο Δίας με τη Διώνη.
Με το θρόισμα των φύλλων και το κελάρυσμα του νερού από την ιερή πηγή, απαντούσαν στα αγωνιώδη ερωτήματα των ανθρώπων. Κάτω απ’ το δένδρο βρίσκονταν οι «Σελλοί»,ή «Ελλοί»,οι φωτεινοί δηλαδή ιερείς του Δία ιερουργούσαν με φύλλα βελανιδιάς. Η λέξη Έλληνες προέρχεται από αυτούς τους ανθρώπους.«Ελλοί» σημαίνει φωτεινοί.
Αρχικά το δένδρο ήταν αφιερωμένο στη Ρέα, στη μάνα Γη. Η πελασγική αντίληψη πέρασε γρήγορα στη νέα θρησκεία του Δία και υποδηλώνει τον σεβασμό του ανθρώπου για την φύση. Σε κάθε δρυ κατοικούσε μία νύμφη, που ονομάζονταν «Δρυάδα» ή «Αμαδρυάδα». Η Αμαδρυάδα ήταν η βασίλισσα των νυμφών, γεννιόταν και πέθαινε μαζί με τη δρυ. «δια το άμα ταις δρυσί γεννάσθαι» Όποιος έκοβε την δρυ σκότωνε και τη νύμφη και οι θεοί τον τιμωρούσαν ως ανθρωποκτόνο. Αν πάλι προστάτευε την δρυ απολάμβανε στη ζωή του ευεργετήματα. Οι δρύες της Δωδώνης ήταν ομιλούσες γι’ αυτό και το καράβι του Ιάσονα, η «Αργώ»,με δρύινο δωδωναίο πηδάλιο μιλούσε.
Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά αναφέρει, ότι η δρυς της Δωδώνης ήταν στην εποχή του το μεγαλύτερο δένδρο της Ελλάδος, μετά τη λυγαριά της Σάμου και πολύ παλιότερο από την ελιά της Αθήνας.
Ο Ηρακλής ζήτησε το θάνατό του για ν’ απαλλαγεί απ’ τα δεινά των πόνων του, κάτω απ’ τον ίσκιο μιας γέρικης βελανιδιάς, κοντά στο σημερινό χωριό Πυρά της Οίτης. Η βελανιδια θεωρείται σύμβολο της δύναμης και της Ισχύος κι αποτελεί για πολλούς λαούς και για πολλά δασαρχεία το σήμα τους.
Ο Φίλιππος της Μακεδονίας λάτρεψε αυτό το δένδρο και το θεωρούσε ως ιερό. Εκεί πήγαινε να προσευχηθεί και να ηρεμήσει. Το χρυσό στεφάνι με τα βελανίδια συνόδευε τους Μακεδόνες όχι μόνο στη ζωή αλλά και στο θάνατο. Με στεφάνι βελανιδιάς, στεφάνωναν τους βασιλιάδες και τον άνακτα ενώ τα στεφάνια των άλλων δένδρων ήταν για τους κοινούς θνητούς. Τέτοια στεφάνια βρέθηκαν και στις ταφικές πλάκες της Ηπείρου και τις Αιτωλοακαρνανίας.

Φύτευση: Τα δενδρύλλια πρέπει να είναι μικρά κατά την φύτευση, για να μην διπλώνεται η ρίζα τους. Καλύτερη όμως μέθοδος είναι η φύτευση με σπόρους. Ανά δέκα μέτρα βάζουμε δύο σπόρους σε μια τρύπα 5-10 εκατοστών που την ανοίγουμε με ένα σκαλιστήρι ή ένα σουβλί φύτευσης. Είναι πολύ εύκολο μόνο που πρέπει να προσέξουμε οι σπόρους να είναι το πολύ μιας εβδομάδας και να διατηρούνται σε υπαίθριο και σκιερό μέρος. Η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνεται τον μήνα Νοέμβριο. Τότε είναι και η καλύτερη φυτευτική περίοδος.

Ευχόμαστε σε όλους καλή επιτυχία!
Κάθε σπόρους που φυτεύεται είναι από μας, ένα κερί για τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν και θα χαθούν από τις πυρκαγιές!

Από το βιβλίο: «Η Αμαδρυάδα και τα ιερά δάση της Ελλάδας» Γ. Γερογιάννη.

Share on Google Plus