ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ(Χ.Ν.ΚΟΥΒΕΛΗΣ [από μαρτυρίες]

.

Έθιμα των Χριστουγέννων,(του Ξτου.)
Την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά σηκώνονταν χαράματα πριν να φέξει και γύριζαν στα σπίτια να πουν τα κάλαντα.

Καλήν ημέρα άρχοντες
σαν ειν 'ο ορισμός σας
Χριστού τη θεία γέννηση
να πω στ' αρχοντικό σας
Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βηθλεέμ τη πολη
οι ουρανοί αγγάλονται
χαίρει η φύσις όλη
εν τω σπηλαίω τίκτεται
εν φάτνη των αλόγων
ο ποιητής των ουρανών
κι ο βασιλεύς των όλων
Σ' αυτό το σπίτι το ψηλό
πέτρα να μην ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
χίλια χρόνια να ζήσει
.
Χριστούγεννα πρωτούγεννα
πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγήτε δετε μάθετε
πως ο Χριστός γεννιέται
γεννιέται κι αναθρέφεται
με μέλι και με γάλα
το γάλα τρώνε οι άρχοντες
το μέλι οι αφεντάδες
κι ανοίξτε τα κουτάκια σας
τα κατακλειδωμένα
αν είστε απ'τους πλούσιους
λεφτά μην τα λυπάστε
αν είστε απ'τους δεύτερους
τάλιρα και δραχμίτσες
κι αν είστε απ'τους πιο φτωχούς
ένα ζευγάρι κότες

[τα κάλαντα αυτά παραδόθηκαν από τον μπάρμπα
Χρήστο Παπατρέχα Καμπανά απο την Μαχαιρά στις
αρχές του '50 στον Τάκη Ζαρκαδούλα Καρναβά τότε
10-12 χρόνων]

και οι νοικοκυρές τα φίλευαν αμύγδαλα,καρύδια,αυγά.
Την παραμονή των Χριστουγέννων οι γυναίκες έκαναν
το χριστόψωμο,ψωμί σε σχήμα σταυρού και βάζανε
αμύγδαλα και καρυδιά πάνω και το πηγαίναν το πρωί
των Χριστουγέννων στην εκκλησία.
Έκαναν και τις κουλούρες με διάφορα κεντίδια απο πά-
νω που φίλευαν τα παιδάκια,ανιψίδια,βαφτιστήρια.
όταν ξημέρωνε τα Χριστούγεννα οι γυναίκες στο σπίτι
πάντρευαν τη φωτιά,βάζανε ένα δέντρο κι ενα πουρνά-
ρι κι ανάβανε τη φωτιά για να' χουνε υγεία οι νοικοκυ-
ραοι.

Οι άντρες του σπιτιού έσφαζαν τα γουρούνια,τα χοιροσφα-
γεία,τα θρεφτά,.Τα παιδιά όταν σφάζανε το γουρούνι έπαιρ-
ναν τη φούσκα,τη κύστη,απ'το γουρούνι ,την φούσκωναν
και την είχαν για μπάλα και παίζανε ποδοσφαιρο.
Απο το γουρούνι δεν πήγαινε τίποτα χαμένο. Απο το δέρμα
του φτιάχνανε παπούτσια,τις γουρνοθηλιές.Από το κεφάλι.
τα πόδια ,τ'αυτιά και την ουρά του φτιάχνανε πατσά.Τα βά-
ζανε σ'ενα ταψί ,παγώνανε απ'το λίπος και τα κόβανε κομ-
μάτια και τα ζέστεναν ‘οποτε θέλανε και τα τρώγανε.
Με τα ψιλά άντερα και με τον κυμά,το κρέας που βάκιζανε με
το χαντζάρι,κάνανε λουκάνικα,γεμίζανε τα έντερα με τον κυ-
μά.

Με το χοντρό άντερο και τα εντόσθια,συκώτι,σπλήνα,πνεμόνι
κάνανε το σπληνάντερο.
Φτιάχνανε και τις τσιγαρίδες.Κομματάκια κρέας που είχανε λί-
πος τα βράζανε στο καζάνι ,έτσι γίνονταν οι τσιγαρίδες. Το λί-
πος,το ξύγκι, που έβγαζαν το κρατούσαν σε δοχεία και το χρη-
σιμοποιούσαν για λάδι που δεν είχαν,η' το είχαν λιγοστό,και
κάνανε πίτες ,και για τηγανίσμα.το είχανε
Το λίπος το ξύγκι το έλιωναν κι έφτιαχναν το ξυγκοκερί,και
το ανάβανε να βλέπουν τη νύχτα.
Κι έλεγαν ο ένας στον άλλον : πόσα ντενεκέδια ξύγκι έβγαλες;
Εγω τόσα. Εσυ πόσα;.
Και έλεγαν την ευχή:Και του Χρόνου παχύτερο.
Φτιάχνανε και παστό κρέας,βράζανε το κρέας και το βάζανε
σε πήλινα δοχεία με στο ξύγκι να χωθεί κι έτσι χωμένο το
διατηρούσαν για πολύ καιρό,όποτε θέλανε να το φάνε το
βγάζανε το ζέστεναν και το τρώγανε.
Τ'αντερα τα βράζανε και τα κρέμαγαν στα μαδέρια κι όποτε
θέλανε τα ξεκρέμαγαν τα ψήνανε και τα τρωγανε.
Ενα κομμάτι λίπος απ'το γουρούνι το κρέμαγαν στο κατώι
την πάντζα και το χρησιμοποιούσαν οι ντζοπαναραίοι κι
αλοίφανε μ'αυτό το ζώο όταν είχε σπυριά.
Οι ντζοπαναραίοι φτιάχνανε και κατσκοκλούρα.
Στο σφαγείο κάρφωναν ένα πιρούνι για αποφύγουν τις δυ-
σάρεστες ενοχλησεις των καλικαντζάρων.
Φτιάχνανε και την κοψιδόπιτα με τραχανά και κομμάτια κρέας
χοιρινό.

Ανήμερα του Ξτου τα Χριστούγεννα πήγαιναν στην εκκλησία
κι όταν γύριζαν σπίτι τους περίμενε το σπληνάντερο που κά-
ποιος που'χε μεινει στο σπίτι το είχε ετοιμάσει και το είχε
ψήσει. Επιναν και λίγο κρασί γιατί το κρασί είναι το αίμα του
Χριστού.
Το μεσημέρι είχαν το συνείθιο να τρώνε κότα σούπα και
σουφλιμά,κομμάτια χοιρινό κρέας στη σούφλα που το έψη-
ναν.
Φτιάχνανε κι άλλα φαγητά απο το χοιροσφαγείο:

-χοιρινό με τραχανά

-τη μπουκουβάλα,που την έκαναν ετσι:τηγάνιζαν στο χοιρινό
λίπος στο ξύγκι τριμμένο ψωμί
-τη μπαζινα,που την έφτιαχναν με το λίπος το ξύγκι και με
καλαμποκίσιο αλεύρι και κρεμμύδια.
Αν μια οικογενεία είχε πένθος δεν έσφαζε το χοιροσφαγείο
την παραμονή των Χριστουγέννων ,το έσφαζε αφού περνούσαν
οι γιορτές.
όταν τελείωνε η εκκλησία του Ξτου τα Χριστουγέννα μοίραζαν
στην εκκλησία ψωμί και τυρί κομματάκια και τρέχανε ‘ολοι
να πάρουν ψωμοτύρι.
.

Share on Google Plus