Συνέντευξη του Άρη Μπιτσώρη στη σελίδα dialogos Evosmos Kordelio

 

https://www.facebook.com/dialogosEvosmosKordelio

Τα σχολικά χρόνια είναι σταθμός στην ζωή κάθε ανθρώπου. Την περίοδο αυτή σφυρηλαντούνται σχέσεις μιας ζωής. Στα μοναδικά αυτά χρόνια ανταμώνεις επίσης με δασκάλους που η επαφή μαζί τους ίσως σου αλλάξουν ολόκληρη την ζωή. Για αυτούς σήμερα ο λόγος. 

Στην ομάδα του Διαλόγου αποφασίσαμε να μιλήσουμε με μερικούς εξαιρετικούς δασκάλους που άφησαν και αφήνουν το ισχυρό αποτύπωμα τους στην μαθητική ζωή.

 Οι σκέψεις τους και η απόσταση που τους χωρίζει πια με την δρώσα μαθητική ζωή πιστεύουμε θα μας φανούν χρήσιμες.

Την αρχή θα την κάνουμε με τον Άρη ΜΠΙΤΣΏΡΗ. 

Δεν πάει πολύς καιρός που έκλεισε τον διδασκαλικό του κύκλο. Αφήνοντας όμως περίσσιο πάθος, έγνοια και φροντίδα για να φτιάξει καλούς ανθρώπους με πολύπλευρες γνώσεις. Το σχολείο στα χρόνια που ήταν διευθυντής ήταν στα καλύτερα του και ευτυχώς ακόμα συνεχίζει στον ίδιο ρυθμό.
Η συνέντευξη δόθηκε στο μέλος της ομάδας μας, κ. Ευθύμιο Ιωαννίδη:

Κύριε Μπιτσώρη, εργαστήκατε ως εκπαιδευτικός και δη ως διευθυντής επί σειρά ετών. Ποια είναι η εκτίμησή σας για τον χώρο της εκπαίδευσης στον ελλαδικό χώρο;

Η ελληνική κοινωνία για περισσότερα από 10 χρόνια βρίσκεται σε κρίση και όχι μόνο οικονομική. Η εκπαίδευση ως οργανικό τμήμα αυτής της κοινωνίας δεν έχει μείνει ανεπηρέαστη, θα έλεγα μάλιστα ότι δέχτηκε τα μεγαλύτερα πλήγματα σε σχέση με άλλους τομείς. Θεωρήθηκε ¨αντιπαραγωγική¨ και έτσι έκλεισαν σχολεία, συγχωνεύτηκαν πολλά, απολύθηκαν εκπαιδευτικοί, δίνονται ελάχιστα χρήματα για τις ανάγκες των σχολείων και το χειρότερο, η Δημόσια Εκπαίδευση κατασυκοφαντήθηκε για να στρωθεί ο δρόμος της ιδιωτικοποίησης της παιδείας, πράγμα που γίνεται αυτήν την περίοδο.
Όμως, το ίδιο διάστημα που τα συστημικά μέσα ενημέρωσης έδιναν μια εικόνα διάλυσης του σχολείου και μιλούσαν για ¨μπάχαλο¨ στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα οι επιδόσεις των Πανεπιστημίων μας στον τομέα της έρευνας ήταν ιδιαίτερα αξιόλογες και η άμεση εύρεση εργασίας στις προηγμένες χώρες της Ευρώπης από τους απόφοιτους των πανεπιστημίων μας τους διαψεύδει.
Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι η αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας για την παιδεία και την εκπαίδευση. Θέτει ως προτεραιότητα τα χρησιμοθηρικά της χαρακτηριστικά παρά τα μορφωτικά.
Επίσης καλά κρατεί από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους η νοοτροπία του μονοδιάστατου ανθρώπου. Γιατί, ενώ μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα συνδυάζει τη χειρονακτική και την πνευματική εργασία, εδώ έχει απαξιωθεί η πρώτη, έχουν απαξιωθεί η αγροτική εργασία και οι τεχνικές δεξιότητες. Αυτό είναι αναπηρία.

Η πολιτεία διαχρονικά για τις παθογένειες στον χώρο της εκπαίδευσης μετακυλύει επί της ουσίας τις ευθύνες της προς τους μαθητές, τους φροντιστές τους, αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Ποιες ενέργειες θα μπορούσαν να γίνουν από μέρους της πολιτείας και δη της τοπικής αυτοδιοίκησης για την καλυτέρευση των συνθηκών της εκπαιδευτικής διαδικασίας;

Η πολιτεία πρέπει να ξεκαθαρίσει τους στόχους της. Εκτός αν το όραμά της είναι μια χώρα τουριστικός προορισμός και παράδεισος του real estate. Αν όμως στοχεύει στην πραγματική ανάπτυξη τότε πρέπει να επενδύσει στην παιδεία κι εκεί πρέπει να είναι σπάταλη, πολύ σπάταλη.
Αυτή τη στιγμή υπηρετεί στα σχολεία ένα γερασμένο ηλικιακά μόνιμο προσωπικό που συνεπικουρείται από όχι και πολύ νεότερους εκπαιδευτικούς οι οποίοι ζουν σε συνθήκες επισφάλειας. Χωρίς ανανέωση των εκπαιδευτικών από νέους μόνιμα διορισμένους και αξιοπρεπώς αμειβόμενους, γνώστες των νέων τεχνολογιών των σύγχρονων εκπαιδευτικών μεθόδων πώς θα γίνει το σχολείο ελκυστικό για τους μαθητές; Αν το σχολείο δεν ανανεώνει τον τεχνολογικό εξοπλισμό του, τα βιβλία του εγκαίρως, αν δεν παρακολουθεί την εξέλιξη της εποχής πώς θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του;
Επίσης πρέπει η πολιτεία να ξεκαθαρίσει αν το λύκειο είναι προθάλαμος για την ανώτατη εκπαίδευση ή ο τρίτος και τελευταίος μορφωτικά κύκλος που ολοκληρώνει την εκπαιδευτική διαδικασία. Όμως αυτή η απόφαση δεν αφορά μόνο τα κόμματα που κυβερνούν κάθε φορά, είναι υπόθεση εθνική και οι όποιες αλλαγές θα γίνουν πρέπει να έχουν ορίζοντα αρκετών ετών και κάθε μεταβολή, τροποποίηση, διόρθωση να γνωστοποιείται εγκαίρως.
Όσο για την τοπική αυτοδιοίκηση αυτή αρκεί να λύνει τα κτηριακά προβλήματα και μόνο αυτά. Δηλαδή να εξασφαλίζει χώρους για να χτίζονται εκπαιδευτήρια, γυμναστήρια, χώροι πρασίνου και αναψυχής. Να εξασφαλίζει χρηματοδοτήσεις για την κατασκευή των σχολικών μονάδων, για τις επισκευές, για τη θέρμανση, καθαριότητα κ.λ.π.
Στον Δήμο μας παρατηρώ με λύπη ότι στις περισσότερες αυλές των σχολείων έχουν στηθεί παραπήγματα, οικίσκοι σεισμοπαθών ή προσφυγικών δομών. Αυτή η εικόνα από μόνη της αισθητικά και μόνο με λυπεί. Αυτή είναι δυστυχώς η μέριμνα της τοπικής αυτοδιοίκησης για την παιδεία.
Από την προσωπική μου εμπειρία, όμως, έχω καταλήξει ότι τα εκπαιδευτήρια πρέπει να είναι μικρά, κάθε σχολική μονάδα να λειτουργεί αυτόνομα, χωρίς συστεγάσεις. Οι φτηνές λύσεις τύπου Γκράβας όπου στοιβάζονται εκατοντάδες ή χιλιάδες μαθητές/τριες δημιουργούν την ψυχολογία του όχλου, διευκολύνουν τις παραβατικές συμπεριφορές και συχνά εκκολάπτουν το αυγό του φιδιού.
Ακόμα, πρέπει να εφαρμοστεί σύστημα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης. Δηλαδή στις συνοικίες και στις αγροτικές περιοχές που το οικονομικό και πνευματικό επίπεδο των γονιών είναι χαμηλό τα τμήματα των τάξεων να είναι ολιγομελή και να προηγείται η στελέχωση με εκπαιδευτικό προσωπικό.
Άρα η πολιτεία πρέπει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και τότε θα μπορέσει να κοιτάξει στα μάτια τους λειτουργούς της παιδείας για να γίνει και να γίνεται συνολικά η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου.

Τα φαινόμενα βίας μεταξύ μαθητών/τριών, καθώς και οι έκνομες συμπεριφορές έχουν αναφανδόν ενταθεί στις μέρες μας. Από την πείρας σας, ποιες θα λέγατε ότι είναι οι αιτίες για το φαινόμενο αυτό;

Το ζήτημα είναι κοινωνικό και όπως όλα τα προβλήματα που δεν έχουν αφετηρία την εκπαίδευση μεταφέρονται μέσα στα σχολεία και κυρίως στα τεχνικά λύκεια. Τα παιδιά, ως άμεσοι αποδέκτες προβλημάτων όπως η αύξηση της ανεργίας και η συνεχής μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων, βιώνουν συναισθήματα αβεβαιότητας και τελικά θυμού, που ενισχύουν την εκδήλωση βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών στα σχολεία, ιδίως σε εκείνα τα συγκροτήματα που λέγαμε προηγουμένως που ¨συμπτωματικά¨ στήνονται στις λαϊκές συνοικίες.
Είναι επόμενο, λοιπόν, όταν αφήνουμε να δημιουργηθούν περιοχές κοινωνικής εγκατάλειψης το επόμενο στάδιο είναι η εκπαιδευτική εγκατάλειψη.




Έχετε τη φήμη ενός πολύ αποτελεσματικού διευθυντή ως προς τη χρηστή λειτουργία του σχολείου στο οποίο υπηρετούσατε. Υπάρχει άραγε κάποια συνταγή επιτυχίας;

Δεν ξέρω αν υπάρχον συνταγές, πάντως εγώ έχω να πω ότι για να κάνει αυτό το λειτούργημα κάποιος θα πρέπει να έχει ενστερνιστεί τη φιλοσοφία του Δημόσιου Σχολείου, όποιος θέλει να γίνει διευθυντής για να πάρει ένα επίδομα έχει αποτύχει.
Προσωπικά είχα ένα πλεονέκτημα, υπηρέτησα στο 1ο Γυμνάσιο Ελευθερίου-Κορδελιού από την ηλικία των 29 ετών μέχρι τα εξήντα μου. Ήταν το δεύτερο σπίτι μου. Είμαι κάτοικος της γειτονιάς γνωρίζω τους περισσότερους κατοίκους. Ως καθηγητής και μετέπειτα υποδιευθυντής και διευθυντής επεδίωξα να έχω επαφή με όλους τους γονείς, γνώριζα τα οικογενειακά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι μαθητές και οι μαθήτριές μου και αυτό με διευκόλυνε στην ομαλή λειτουργία του σχολείου.
Γενικότερα προσπαθήσαμε μαζί με τους άλλους συναδέλφους μου, που ήμασταν σαν οικογένεια, να δημιουργήσουμε ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία. Σε ανοιχτές συνεδριάσεις συζητούσαμε τα προβλήματα του σχολείου και προσπαθούσαμε να δώσουμε λύσεις. Πραγματοποιήσαμε ποικίλες δράσεις εντός και εκτός του σχολείου, συναυλίες, μουσικές βραδιές, γλέντια στην αυλή, καλλιεργήσαμε μία συλλογικότητα. Σχέσεις ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης.

Πέρα από τις άλλες σας ιδιότητες, έχετε υπηρετήσει με επιτυχία και την τέχνη των γραμμάτων. Ποιο ήταν αλήθεια το έναυσμα να ασχοληθείτε με τη μαγική τέχνη της γραφής;

Το 1957 σε ηλικία 4,5 ετών κι ενώ είχα μάθει ανάγνωση βρέθηκα, εγώ ένα παιδί εργατικής οικογένειας με χαμηλό πνευματικό υπόβαθρο, σε ένα σπίτι διανοούμενων στην Κυψέλη όπου σύχναζαν λογοτέχνες της εποχής. Με εντυπωσίασε μια τεράστια βιβλιοθήκη η οποία κάλυπτε και τους τέσσερις τοίχους ενός τεράστιου σαλονιού. Σε ένα γραφείο ήταν δύο βιβλία. Η οικοδέσποινα κ. Ταμπακοπούλου, δασκάλα που συμμετείχε προπολεμικά στη συγγραφή βιβλίων για το δημοτικό σχολείο, με ρώτησε αν μπορώ να διαβάσω τα ονόματα των συγγραφέων. Διάβασα συλλαβιστά: Γρηγόριος Ξενόπουλος, Κώστας Βάρναλης.
Από τότε τα βιβλία με συντροφεύουν, στην πορεία ήρθαν και οι στίχοι αλλά μου έλειπε η ενθάρρυνση. Η αυτοπεποίθηση ήρθε πολύ αργά γύρω στα σαράντα πέντε.

Τα κείμενά σας είναι έμμετρα και δη γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο. Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που επιλέγετε να εκφραστείτε στον συγκεκριμένο στίχο;

Με δημοτικά τραγούδια με νανούριζαν στο λίκνο
λαϊκά του γραμμοφώνου με κρατούσαν νύχτες ξύπνιο.
Ο δεκαπεντασύλλαβος κι η ομοιοκαταληξία
γίναν δευτέρα φύση μου, γίναν φαιά μου ουσία.

«Εμμέτρως πλην σαφώς» σχολιάζετε την επικαιρότητα σε τοπικές εφημερίδες, σε λογοτεχνικά περιοδικά και στο διαδίκτυο. Αν σας ζητούσα να σχολιάσετε την επικαιρότητα στο γνωστό σας ύφος τι θα γράφατε;

Ήρθαν της γης οι έμποροι, ήρθαν πραματευτάδες
μας δάνεισαν, μας λήστεψαν, μας πέρασαν χαλκάδες.

Αυτή την ξένη κατοχή την ονομάσαν κρίση
όμως είναι βαθιά η πληγή κι έχει κακοφορμίσει.

Μα κάνουνε τα ΜΜΕ απάθειας ενέσεις,
εμβόλια καταστολής ¨μην σηκωθείς αν πέσεις¨.

Ήρθε κι ο κορονοϊός και το γλυκό έχει δέσει
πολλά σκαλιά πιο χαμηλά έχει η ζωή μας πέσει.

Να σου και το εμβόλιο, κεράσι είναι στην τούρτα
και εδώ κάνουμε ¨αντίσταση¨, κρεμάσαμε τα μούτρα.

Διυλίζουμε τον κώνωπα ενώ τρώμε τις φόλες ,
λουστρίνια υποδήματα φοράμε δίχως σόλες.

Χαρακτηριστικά είν’ αυτά διαχρονικών ραγιάδων
που αμάσητο τρων το τυρί σε φάκες αφεντάδων.

Εμμέτρως θα το ξαναπώ γιατί σαφώς ισχύει:
¨όσο συχνά σκύβει ο ραγιάς βαθύτερά του εισδύει¨.


Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη τι θα λέγατε πως έχει διδάξει η ενασχόλησή σας με την εκπαιδευτική διαδικασία στην προσωπική σας ζωή, το οποίο θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας δίκην συμβουλής;


Μαθαίνεις να ακούς, να συνεργάζεσαι, να συμπάσχεις, να δίνεσαι.
Η επαφή με μικρότερες ηλικίες δίνει την αίσθηση ότι δεν είναι τόσο ανοικτή η ψαλίδα του χάσματος των γενεών. Θα έλεγα κλείνοντας, ότι αποκτάς περισσότερες αντοχές, αργείς να γεράσεις.

Share on Google Plus