ΟΙ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΜΠΙΝΗΣ

Γράφει: O Ι. Δημητρούκας, Ιστορικός, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Μονάχου

Ένα πραγματικό θησαυρό πολύτιμων πληροφοριών για την τοπική ιστορία παρέχουν οι ξενόγλωσσες πηγές. Ωστόσο οι πηγές αυτές έχουν αξιοποιηθεί ελάχιστα μέχρι σήμερα. Τούτο οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους ενασχολούμενους με την τοπική ιστορία δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις ούτε και την επιστημονική μέθοδο που χαρακτηρίζει ένα επαγγελματία ιστορικό. Έτσι στα άρθρα και τις μονογραφίες που αφορούν την τοπική ιστορία του Ξηρομέρου και της Ακαρνανίας ευρύτερα οι πληροφορίες αυτές ή δεν παρατίθενται ή ερμηνεύονται συνήθως με εσφαλμένο τρόπο.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εσφαλμένης χρήσης ξενόγλωσσων πηγών αποτελεί το άρθρο ΜΠΑΜΠΙΝΗ στην ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, τ. 4, Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία, Αθήνα, 2004, σσ. 1444-1445. Ο συντάκτης του άρθρου γράφει: «Ως προς το όνομα του οικισμού, ο γερμανός M. Vasmer το θεωρεί σλαβικής προέλευσης και [υποστηρίζει ότι] σημαίνει τόπο με ψηλόκορμες γυναίκες». Ωστόσο ο ακριβής όρος που χρησιμοποιεί ο M. Vasmer, Die Slawen in Griechenland, Leipzig 1942, σ. 73, είναι “Altweiberdorf” (βλ. σχετικά και http://promacedonia.org/en/mv/mv_3_2.htm#62,) δηλαδή “το χωριό με τις γριές”. Με άλλα λόγια το τοπωνύμιο ανάγεται στο σλαβικό έτυμο Baba και σχετίζεται με τη σλαβικής προέλευσης λέξη «βάβα-βάβω» που σημαίνει γριά ή γιαγιά. Επομένως το όνομα του χωριού δεν ανάγεται στο ιταλικό babino (Μικρό Χωριό), άποψη η οποία στηρίζεται στο λεγόμενο Μικρό Χρονικό της Μπαμπίνης του Δ. Τζούβαλη (1829) (Βλ. σχετικά, Γ. Σπ. Μπαρμπαρούσης, Μπαμπίνη Αιτωλοακαρνανίας, εκδόσεις Ίαμβος, Αθήνα 2009, 2^η έκδοση, σσ. 65, 150-153).

Βάσει των πληροφοριών που παρέχουν τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα στις αρχές του 16^ου αι. και δη το 1521 η Μπαμπίνη ή Νεοχώρι περιλάμβανε μόλις 11 νοικοκυριά. Το 1562 το χωριό αριθμούσε 18 και το 1642 40 οικογένειες. Επομένως στη διάρκεια του 16^ου και στο πρώτο μισό του 17^ου αι., οπότε κυριαρχούσε η λεγόμενη Οθωμανική Ειρήνη, ο πληθυσμός του χωριού ακολούθησε ανοδική πορεία.

 

Στα επόμενα χρόνια ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ Οθωμανών και Βενετών, οι οποίες επόμενο ήταν να συντελέσουν στη μείωση του πληθυσμού. Έτσι το 1650, το 1684 και το 1732 κατοικούσαν στο χωριό 34, 30 και 16 οικογένειες αντίστοιχα (βλ. σχετικά, M. Kiel, Population and Settlement of the Sandjak of Karli-ili, Β΄ Διεθνές Ιστορικό και Αρχαιολογικό Συνέδριο Αιτωλοκαρνανίας, Αγρίνιο 29-31 Μαρτίου 2002, Πρακτικά Β΄ Τόμος (Αγρίνιο 2004, σσ. 705-727, για τη Μπαμπίνη ειδικά, σ. 722).  Χρειάστηκε να φτάσουμε στα 1810, οπότε το χωριό αποτελούνταν και πάλι από 40 νοικοκυριά, όπως μας πληροφορεί ο γάλλος περιηγητής και πρόξενος στα Ιωάννινα Fr. Pouqueville. Επομένως το χωριό υπήρχε με την ονομασία Μπαμπίνη, τουλάχιστο από το 1521, και δεν μπορεί να  έλαβε το όνομα αυτό από τους Ενετούς του Μοροζίνη το 1684.  

Εξάλλου, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η εκστρατεία των Ενετών από το Δραγαμέστο προς το Βραχώρι το 1684 ακολούθησε άλλο δρομολόγιο και δεν πέρασε από τη Μπαμπίνη (Βλ.  Α. Γ. Κατεφίδης, «Iστορικές πηγές, σχεδιαγράμματα και χάρτες της μάχης των Βενετών κατά των Οθωμανών ‘‘STONASPRO’’ [= στον Αχελώο], στη θέση ‘‘STURMILUS’’ [=‘‘στους Μύλους ’’] Ακαρνανίας, το 1684». Το άρθρο είναι διαδικτυακά προσιτό).

Στη συνέχεια του άρθρου αυτού θα ασχοληθούμε με τις πληροφορίες άλλων ξενόγλωσσων πηγών για την ιστορία της Μπαμπίνης (W. M. Leake, Fiedler, Philippson-Kirsten κ. ά.).

Δημοσιεύτηκε εφ. Έν Μπαμπίνη αρ. φύλλου 55

Share on Google Plus