ΣΚΑΡΟΣ: Αναπαράσταση από το χορευτικό του Λαογραφικού Πολιτιστικού Ομίλου Αγρινίου ''Συντροφιά με την Παράδοση'' στη ΜΠΑΜΠΙΝΗ

Στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Συλλόγου Μπαμπίνης Αύγουστος 2014( πάντα πιστός στην παράδοση στα ήθη και έθιμα μας ). Έγινε αναπαράσταση του ΣΚΑΡΟΥ(αναπαράσταση από την ποιμενική ζωή του τόπου μας) από το χορευτικό τμήμα του Λαογραφικού Πολιτιστικού Ομίλου Αγρινίου ''ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ'' το οποίο είχε εξαίρετη παρουσία και μάγεψε τους Μπαμπινιώτες και τους φίλους της Μπαμπίνης

Ο Σκάρος

(Ο απόλυτος χρόνος και χώρος ελευθερίας και ο θαυμαστός μουσικός ανασασμός)

«Να ‘σαι αχπάν’ στ’ν ράχ’, να ‘χ πανσέλινου και ν’ αγναντεύ’ς τα πάντα.

Να λαλάς τ’ φλουγέρα και να σκαρνούν τα γίδια και τα πρόβατα.

Α, ρε μεγαλεία! Τα θ’μάμαι και πουνοκαρδάω ου έρμους».

Ο σκάρος είναι το νυχτερινό βόσκημα των αιγοπροβάτων την άνοιξη και τον χειμώνα, τότε που χορταίνουν βοσκή την ημέρα από το πολύ χορτάρι και μόλις βράδιαζε έπεφταν για ύπνο. Κατά τα μεσάνυχτα τα σήκωνε ο τσοπάνης και τα έβγαζε για βοσκή.

Κι όσο κι αν φαίνεται παράξενο -ίσως και παράδοξο- ειδικά στην ποιμενική ζωή η ώρα του σκάρου είναι αληθινό μεγαλείο. Μεγαλείο που συνθέτει η ίδια η φύση.

Να αντιλαλούν τα πλάγια και οι ρεματιές, τα ρουπάκια και οι στράτες από τα βελάσματα, τα κουδούνια και τα κυπριά, τα αλυχτίσματα των σκύλων και τα σαλαητά των τσομπαναραίων.

Να σε πνίγουν οι μυρουδιές του έλατου και του αγριοπρίναρου, της φτέρης και της τσερμιτζέλας και να πουμώνεσαι από τα θυμιάματα από το ρετσίνι.

Να αναγκάζεσαι να παραμερίσεις τις ελατόβεργες που λυγάν καταγής και δασώνουν τις στράτες.

Να ακούς από την ποταμιά το κροτάλισμα που κατεβάζει η σούδα τα μεγάλα ασπρολίθια, που δημιουργούν πανδαιμόνιο προκαλώντας δέος και πανικό.

Χίλιων λογιών μυρωδιές

Χίλιων εικόνων πινελιές.

Έτσι για να θυμάται κάποιος τον Κρυστάλλη

Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας

Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας, νἄμουν κ᾿ ἕνας σκουτέρης,

νὰ πάω νὰ ζήσω στὸ μαντρί, στὴν ἐρημιά, στὰ δάσα,

νἄχω κοπάδι πρόβατα, νἄχω κοπάδι γίδια,

κ᾿ ἕνα σωρὸ μαντρόσκυλα, νἄχω καὶ βοσκοτόπια,

τὸ καλοκαίρι στὰ βουνά, καὶ τὸν χειμῶ στοὺς κάμπους.

Νἄχω ἀπὸ πάλιουραν βορὸ καὶ στρούγγα ἀπὸ ροδάμι,

νἄχω καὶ σὲ ψηλὴν κορφὴ καλύβα ἀπὸ ρουπάκια,

νἄχω μὲ τὰ βοσκόπουλα σὲ κάθε σκάρον γλέντι,

νἄχω φλογέρα νὰ λαλῶ, ν᾿ ἀντιλαλοῦν οἱ κάμποι,

νἄχω καὶ κόρη ὄμορφη, στεφανωτήν μου νἄχω,

νὰ μοῦ βοηθάει στὸ σάλαγο, νὰ μοῦ βοηθάει στὰ γρέκια,

κι ὄντας θὰ τὰ σταλίζουμε τὰ δειλινὰ στοὺς ἴσκιους,

στῆς ρεματιᾶς τὴ χλωρασιὰ μαζί της νὰ πλαγιάζω,

νὰ μὲ κοιμίζει μὲ φιλιὰ στοὺς δροσερούς της κόρφους.

Ο δροσερός κόρφος της βουνίσιας ζωής, το καθαρό ανάσασμα, η πανδαισία της ώρας που σκαρίζουν τα ζωντανά συνθέτουν τη φυσική, ανθρώπινη και αληθινή ζωή του βουνού. Μακριά από «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα», αχολογάν κουδούνια και βελάσματα και μοσχοβολάν μυρτιές και παπαρούνες.

Και μέσα σ’ αυτό το μεγαλείο της φύσης να σκάνε δώθε – κακείθεν φωτιές, κάμποσες φωτιές σ’ όλο το βουνό. Οι βοσκοί ανάβουν φωτιές για να βράσουν το γάλα και να πυρώσουν το καλαμποκίσιο ψωμί τους. Μοναδικά σημάδια μέσα στη βουνίσια ερημιά.

Ας τα ξεχάσουμε! Ας ακούσουμε τον σκάρο. Ένα από τους πιο οργανικούς σκοπούς που υπάρχουν στη δημοτική μας μουσική παράδοση. Εκεί μετά να τραγουδιέται και το πάθημα της Μπούλκω. Σ’ αυτό το θεσπέσιο μουσικό κομμάτι στη γλυκιά και ρομαντική μελωδία που συμφύρονται και παρουσιάζονται –ανάκατα- χίλιων λογιών συναισθήματα. Αγάπη, πόνος, λύπη, νοσταλγία, ερωτισμός. Βουκολική ζωή!

Κουδούνια και βελάσματα, κυπριά και ήχοι φλογέρας, αλυχτίσματα σκύλων και μαυλίσματα βοσκών… Μια ονειρική – Θεϊκή μελωδία!

Ο σκάρος το θεόπνευστο αυτό μουσικό δημιούργημα, που ακούγοντάς το βρίσκεσαι σε μιαν ηχητική πανδαισία, ηρεμείς, θαραπαύεται το αυτάκι σου. Ο σκάρος είναι σαν ο σκάπος που παρέχει υπαρξιακή πανδαισία, έναγκαλισμό με τ’ άστρα, θεία αισθησιακή ηρεμία…

Κι αυτά σε μια φύση θεϊκή, που την ομορφαίνουν απλοί --αληθινούς όμως ανθρώποι- περπατάρηδες των βουνών της πατρίδας μας. Τη φωνή τους οφείλουμε να την ακούσουμε. Και εμείς, αλλά περισσότερο η Πολιτεία. « Οι απαλές, ορχηστρικές αρμονίες των νερών, των πουλιών , των κουδουνιών, οι μελωδίες της απόλυτης ευτυχίας αγγίζουν το νου, μερώνουν την ψυχή, κάνουν το πνεύμα να εκστασιάζεται και γεννούν αισιόδοξα αισθήματα (…) Είναι όντως αξιοθαύμαστη η αντοχή των ανθρώπων αυτών στη στέρηση, στην έλλειψη, στο λίγο ή στο καθόλου. Αν όμως η ελληνική πολιτεία εξακολουθεί να κωφεύει στις κραυγές απόγνωσης των τελευταίων περπατάρηδων των ελληνικών βουνών, φοβούμαι πως δεν θα ‘ναι πολύ μακριά η μέρα που στα πανέμορφα βουνά της πατρίδας μας, λίκνα του πατροπαράδοτου νομαδισμού, δεν θα ακούγονται πλέον κουδούνια και βελάσματα παρά μονάχα των καταιγίδων οι παροξυσμοί και των ποταμών οι βρυχηθμοί». Νίκος Β. Καρατζένης «Η άνοδος των νομάδων των Πραμάντων στρις βουνοκορφές της Πίνδου». Ιωάννινα 2009.

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΙΤΣΟΣ Ο ΑΘΑΜΑΝΑΣ

FOTO Μπενέκος Κ. Σπύρος