Από μικρό παιδί με «κακότρωγε» η λέξη αξιοπρέπεια! Τι να σημαίνει και προς τι η αξιοπρέπεια. Ήταν και αυτά τα λόγια του παππού μου που τριβόλιζαν συνεχώς τα αυτιά μου. «Να μάθεις στην αξιοπρέπεια. Δεν θα χάσεις ποτέ». Ρώτησα, διάβασα, έψαξα, δεν την έλυσα την απορία μου.
Άκουσα και τη θειά μου, την Ανθή που τη χρησιμοποιούσε αυτή τη λέξη. Μάλιστα όταν την ειρωνεύτηκε στην Αθήνα η κυρία Πανωραία (βέρα Αθηναία, όπως έλεγε) για την προφορά της, αυτή απάντησε: «Εμείς την αξιοπρέπεια την έχουμε γραμμένη για τα καλά στο κούτελο, εσείς μτσούρες (μουτζούρες) και γάνας έχετε». «Καλά τα είπες θεία» είπα μέσα μου, αλλά τι είναι αυτό το πράμα. Αξιοπρέπεια. Αυτή, όπως ακριβώς την όρισε ο Καβάφης; «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,/τούτο προσπάθησε τουλάχιστον/όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις». Και σε ποιους άραγε αναφερόταν; Σ’ αυτούς που ως αξίωμα ζωής έχουν το «έρποντας και γλείφοντας φτάνεις παντού» ή μήπως σ’ αυτούς που «κωλοτουμπίζουν διαρκώς» κι αλλάζουν στάσεις, συμπεριφορές, ιδεολογία και ιδανικά; Και κάτι περισσότερο. Η αξιοπρέπεια αφορά τα άτομα μόνο ή και τους λαούς;
Αν αφορά και λαούς, αλλάζει το πράγμα. Η αξιοπρέπεια των λαών σημαίνει πως το κράτος τους έχει αναγνωρισμένη την εθνική τους ανεξαρτησία και κατοχυρωμένη την εδαφική του ακεραιότητα. Και τότε προς τι αυτοί οι πόλεμοι. Κάτι τέτοιο με άλλον τρόπο πρέπει να είναι η αξιοπρέπεια.
Αυτό που τόνισαν οι Αθηναίοι προς τους Μηλίους; «Αν ήρθατε εδώ για να κάμετε εικασίες για τα μελλούμενα ή για κάποιον άλλο σκοπό, κι όχι για να δείτε κατάματα την τωρινή κατάσταση και να σκεφτείτε για τη σωτηρία της πόλης σας, μπορούμε να σταματήσουμε, αν όμως ήρθατε γι’ αυτό, μπορούμε να συνεχίσουμε». «Θουκυδίδης βιβλίο πέμπτο, παράγραφος 87). Με λίγα λόγια, αν θέλετε να σωθεί η Μήλος να σκέφτεστε αυτά που προτείνουν οι Αθηναίοι και τίποτε παραπάνω.
Για να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους! Και οι Μήλιοι αν και αξιοπρεπώς απάντησαν «Αναγνωρίζομε ότι η σημερινή συνάντηση γίνεται βέβαια για τη σωτηρία μας, κι η συζήτηση, αν το νομίζετε σωστό, ας γίνει με τον τρόπο που προτείνετε», καταποντίστηκαν από τους ισχυρούς Αθηναίους… Τους αφάνισαν. Αξιοπρεπώς;
Κάτι παρόμοιο που ακούστηκε πριν από μερικά χρόνια από το στόμα Πλανητάρχη. «Όποιος δεν είναι με μας, είναι με τους εχθρούς μας». Και τελικά δόθηκε ο ορισμός της αξιοπρέπειας των λαών: «….. κι οι δυο μας ξέρουμε ότι στις ανθρώπινες σχέσεις το δίκιο λογαριάζεται όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, και πως, όταν αυτό δε συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους κι οι αδύναμοι αποδέχονται όσα είναι υποχρεωμένοι να αποδεχτούν». (Θουκυδίδη βιβλίο πέμπτο, παράγραφος 89). Τόσοι πόλεμοι, τόσα όπλα, τόσες βόμβες, τόσες υποδουλώσεις λαών, τόσες επεμβάσεις προς τι; Για την αξιοπρέπεια των λαών. Μα αυτού του είδους «η αξιοπρέπεια» ορίζεται από τα οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών….
Τι εννοούμε, λοιπόν με τον όρο αξιοπρέπεια; Μήπως εννοούμε αυτό που με τόση ενάργεια και παραστατικότητα μεσούσης της χούντας (1968) παρότρυνε ο πρύτανης των Ελλήνων συνταγματολόγων Αριστόβουλος Μάνεσης τους φοιτητές του.«Μην επιτρέψετε να σας εξανδραποδίσουν. Διατηρήστε, μέσα στους ζοφερούς και άρρωστους καιρούς, άγρυπνη και ανυπόταχτη τη σκέψη σας, περιφρουρήστε την άγια υγεία και ρωμαλεότητα της ψυχής σας, κρατήστε στητό και αγέρωχο το ωραίο ανάστημά σας.
Κάτι παρόμοιο που ακούστηκε πριν από μερικά χρόνια από το στόμα Πλανητάρχη. «Όποιος δεν είναι με μας, είναι με τους εχθρούς μας». Και τελικά δόθηκε ο ορισμός της αξιοπρέπειας των λαών: «….. κι οι δυο μας ξέρουμε ότι στις ανθρώπινες σχέσεις το δίκιο λογαριάζεται όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, και πως, όταν αυτό δε συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους κι οι αδύναμοι αποδέχονται όσα είναι υποχρεωμένοι να αποδεχτούν». (Θουκυδίδη βιβλίο πέμπτο, παράγραφος 89). Τόσοι πόλεμοι, τόσα όπλα, τόσες βόμβες, τόσες υποδουλώσεις λαών, τόσες επεμβάσεις προς τι; Για την αξιοπρέπεια των λαών. Μα αυτού του είδους «η αξιοπρέπεια» ορίζεται από τα οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών….
Τι εννοούμε, λοιπόν με τον όρο αξιοπρέπεια; Μήπως εννοούμε αυτό που με τόση ενάργεια και παραστατικότητα μεσούσης της χούντας (1968) παρότρυνε ο πρύτανης των Ελλήνων συνταγματολόγων Αριστόβουλος Μάνεσης τους φοιτητές του.«Μην επιτρέψετε να σας εξανδραποδίσουν. Διατηρήστε, μέσα στους ζοφερούς και άρρωστους καιρούς, άγρυπνη και ανυπόταχτη τη σκέψη σας, περιφρουρήστε την άγια υγεία και ρωμαλεότητα της ψυχής σας, κρατήστε στητό και αγέρωχο το ωραίο ανάστημά σας.
Και αν η Εξουσία, που την συμφέρει να έχει παθητικούς και πολιτικά αδιάφορους υπηκόους, σας πει ότι, έτσι κάνοντας, δεν είστε φρόνιμοι και νομοταγείς πολίτες, αποδείξτε της ότι καλός πολίτης είναι μόνον ο ελεύθερος πολίτης, ο συνειδητός, ενεργός και υπεύθυνος πολίτης.
Και θυμίστε της ότι ο Περικλής είχε πει στον «Επιτάφιο»: όποιος αδιαφορεί για τα πολιτικά πράγματα του τόπου του είναι, όχι Φιλήσυχος, αλλ’ άχρηστος, «αχρείος» πολίτης.»
Μεγάλες κουβέντες, αληθινά λόγια και πάντα επίκαιρα. Γιατί η αξιοπρέπεια ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται, αλλά κατακτιέται με συνεχή αγώνα, αφού η αξιοπρέπεια συνιστά καθημερινό ήθος γιατί είναι αλήθεια πως αρκεί μια και μόνο στιγμή να γίνει κανείς ήρωας, όμως ο αξιοπρεπής άνθρωπος κρίνεται από τη στάση του σ’ ολόκληρη τη ζωή του.
Μεγάλες κουβέντες, αληθινά λόγια και πάντα επίκαιρα. Γιατί η αξιοπρέπεια ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται, αλλά κατακτιέται με συνεχή αγώνα, αφού η αξιοπρέπεια συνιστά καθημερινό ήθος γιατί είναι αλήθεια πως αρκεί μια και μόνο στιγμή να γίνει κανείς ήρωας, όμως ο αξιοπρεπής άνθρωπος κρίνεται από τη στάση του σ’ ολόκληρη τη ζωή του.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Τα κείμενα των αναγνωστών που δημοσιεύονται εκφράζονται από τους ιδίους και δεν υιοθετούνται κατά ανάγκη από το παρόν ιστολόγιο.