Του Χρήστου Κυριαζή
Ο
Βυζαντινός Ναός της Ύπατης Σοφίας του
Ένσαρκου Λόγου του Θεού, περισσότερο
γνωστός ως Αγιά Σοφία η απλά η Μεγάλη
Εκκλησία από το 360 μέχρι το 1453.
Το
παρόν κτίσμα ανεγέρθηκε τον 6 αιώνα επί
Βασιλείας του Ιουστινιανού Α από τους
μηχανικούς Ανθέμιο από τις τραλλες[
Αϊδίνιο ] και Ισίδωρο από τη Μίλητο.
Η
πρώτη Αγιά Σοφιά εγκαινιάστηκε το 360
επί αυτοκρατορίας του Κωνσταντίνου του
Β και μαζί με το ναό της Αγίας Ειρήνης
αποτελούσαν τον κύριο καθεδρικό ναό
της πρωτεύουσας.
Ο
Ναός της Παναγιάς των Βλαχερνών χτίστηκε
από την Αυτοκράτειρα Πουλχερία το
450-453,μαζί με τον Μαρκιανού έκαναν την
διακόσμηση του Ναού, κατασραφικε
ολοσχερως μετα την αλωση της
Κωνσταντινουπόλεως, αναστηλώθηκε
μερικός από το πατριαρχείο και σήμερα
είναι επισκέψιμος.
Η
Ζωοδόχου πηγή χτίστηκε το 559 από τον
αυτοκράτορα Ιουστινιανό κάνοντας χρήση
του νερού της πηγής και αφού θεραπευτικέ
από λιθίαση ανακαίνισε τον Ναό με υλικά
που περίσσεψαν από την Αγιά Σοφιά. Σήμερα
στην αυλή του Ναού βρίσκονται οι τάφοι
των οικουμενικών πατριαρχών το δε
αγίασμα βρίσκεται στον υπόγειο Ναό
και θεωρείται αγιασμένο.
