ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Σε μια από τις επαφές που είχαμε με τον χοροδιδάσκαλο Σπύρο
Σκλαβενίτη, στις αρχές του 2001, μας είχε ενημερώσει ότι από τα χρόνια των
σπουδών του στη Γυμναστική Ακαδημία, είχε ακούσει για ένα χορό που είχε
σχέση με τη Βόνιτσα.
Ηταν μια σημαντική πληροφορία. Το 2008 άρχισε η έρευνα για
το χορό της Βόνιτσας με καθαρά τοπικό προσανατολισμό. Το 2009 ο
προσανατολισμός άλλαξε και εντοπίσαμε τα λόγια του τραγουδιού. Ηταν
στίχοι δύο διαφορετικών τραγουδιών, με ίδιο νόημα:
Όλα ν'
τα κάστρα χαίρονται, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ κι
όλα βαζοκοπιούνται, Μηλώ μου μυρισμένη.
Ν'
έρημη η Βόνιτσα, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ
ποτές χαρά δε βλέπει, Μηλώ μου μυρισμένη.
Αλής
Πασάς ν' εκόνεψε, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ με
το πολύ τ' ασκέρι, Μηλώ μου μυρισμένη.
Κοτσαμπασιάδες
φώναζαν, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ και
τους γερόντους λέγουν, Μηλώ μου μυρισμένη.
Γοργά
ψωμi γοργά κρασi, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ
γοργά ταϊ τους μαύρους, Μηλώ μου μυρισμένη.
Γοργά
μια κόρη έμορφη, Μηλώ μωρ Μηλώ
μωρ να
μείνει αφέντης βράδυ, Μηλώ μου μυρισμένη...
Όλα τα
κάστρα χαίρονται κι όλα καμάρι σέρνουν
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Κι
έρημη η Βόνιτσα ποτές χαρά δεν είδε
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Μπραίμ
πασάς το κουρσεψε με δεκαοχτώ χιλιάδες
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Βλαχόπουλα
σκοτώθηκαν στης Βόνιτσας το κάστρο
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Μανάδες
δεν τα έκλαψαν δεν τάριξαν λουλούδια
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Μόνο
τραγούδι ξόμπλιασαν στον Τσιάτσο τον χορεύαν
Μήλο
μωρ μήλο , μήλο μυρισμένο , μήλο μ΄ κόκκινο
Αφού πιστοποιήθηκε η εγκυρότητά τους, η έρευνα ασχολήθηκε με
το ιστορικό μέρος. Μέσα από τα τραγούδια παρουσιάζονταν μια διαφορετική
ιστορία, από αυτή που ήταν μέχρι τότε καταγεγραμμένη και αφορούσε την κατάληψη
του κάστρου της Βόνιτσας το 1797, από τον Αλή Πασά.
Πριν τον εντοπισμό των δύο τραγουδιών, η ιστορία που
είχε καταγράψει οΠουλκεβίλ (Γάλλος πρόξενος στα Ιωάννινα) ήταν ότι ο
Αλή Πασάς μετά την καταστροφή της Πρέβεζας και τις ωμότατες σφαγές των ντόπιων
και των Γάλλων υπερασπιστών, στράφηκε για την κατάκτηση της Βόνιτσας.
Ας μας επιτραπεί να παρεμβάλλουμε την πληροφορία ότι για την Γαλλία, η
καταστροφή της Πρέβεζας, έχει καταγραφεί στις σελίδες των πιο ωμότατων
σφαγών στην εθνική τους ιστορία. Μάλιστα ακόμα και σήμερα κυκλοφορεί μια
σοκολάτα με περιτύλιγμα που έχει αποτυπωμένη τη σφαγή του μικρού Γάλλου
τυμπανιστή (φωτο από το αρχείο Χαράλαμπου Γκούβα – Μουσείο τεχνών
και επιστημών Ηπείρου- Πρέβεζα).
Ο Πουλκεβίλ σημειώνει
ότι η Βόνιτσα καταλείφθηκε με τον εξής παράξενο
τρόπο: Ο Ιγνάντιος, ο μετέπειτα φιλικός, ο μετέπειτα Μητροπολίτης
Αρτης, ο μετέπειτα μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας, πήρε εντολή από τον Αλή
Πασά να μεταβεί στη Βόνιτσα και να ζητήσει τα κεφάλια των Γάλλων αξιωματικών
που παρέμειναν στο κάστρο επειδή ήταν ασθενείς και δεν μπορούσαν
ακολουθήσουν τους άλλους Γάλλους της Βόνιτσας, οι οποίοι έφυγαν για να
υπερασπίσουν το κάστρο της Αγίας Μαύρας.
Σύμφωνα με τον Πουλκεβίλ, ο Ιγνάντιος απευθύνθηκε στον Λογοθέτη της
Βόνιτσας (τον Χαλκιόπουλο) ο οποίος έκοψε τα κεφάλια των Γάλλων
αξιωματικών και παραδίνοντάς τα στον Ιγνάντιο, παραδόθηκε και η Βόνιτσα στον
Αλή Πασά.
Όμως τα τραγούδια των Βλάχων, αυτοί οι στίχοι που λένε για
τα βλαχόπουλα που έπεσαν όταν ο Αλή Πασάς κόνεψε το κάστρο, μας
γνωρίζουν ότι στο κάστρο έγινε μάχη. Επεσαν βλαχόπουλα, σίγουρα και Γάλλοι
στρατιώτες και ντόπιοι (νοείται).
Οι Βλάχοι, την άνοιξη, γυρίζοντας στα βουνά της Πίνδου, δεν ξεχνούν τα
παιδιά τους που θυσιάστηκαν, τα παιδιά που τους λείπουν, τα παιδιά τους
που δεν είναι εκεί για να σύρουν το τρανό χορό (Κόρλου Μάρι).
Ετσι όπως όλοι οι Ηπειρώτες, αρχίζουν
τη γιορτή τους με το τραγούδι «το κάστρο της Βόνιτσας», το χορεύουν χωρίς
μουσικά όργανα. Είναι σαν ταμοιρολόγια της Ηπείρου, αυτά που αρχίζουν
κάθε γιορτή, γάμο, βάπτιση. Είναι το κάλεσμα σε αυτούς που λείπουν, είναι η
θύμηση για κάθε που λείπει από την σύναξη της χαράς.
Η
έρευνα συνεχίστηκε και εντόπισε τους λόγους για τους οποίους
ο Πουλκεβίλέγραψε όλα αυτά τα λιβελογραφήματα. Σε άρθρο που θα έχουμε για
αυτή τη περίοδο, θα παραθέσουμε όλες τις διασταυρωμένες και επαληθευμένες πληροφορίες,
για να γίνει κατανοητό ότι την ιστορία την γράφουν οι νικητές και οι μεγάλες
δυνάμεις.
Τι
σχέση μπορεί να είχαν οι Βλάχοι με τη Βόνιτσα; Από πότε έχουμε πληροφορίες για
την ύπαρξη και συμβίωση με τους Βονιτσιάνους;
Το αρχείο της ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ έχει
μεγάλο πλήθος πληροφοριών και σε επόμενο άρθρο θα τα ανακοινώσουμε. Όλα
συνηγορούν για την επί έτη συμβίωση των Βλάχων με τους Βονιτσιάνους. Αυτή
η συμβίωση είχε δημιουργήσει στενές σχέσεις, και οικογενειακές
υποχρεώσεις. Για αυτό το λόγο οι Βλάχοι της Βόνιτσας, έγιναν ένα με τους
ντόπιους και πολέμησαν τον Αλή, στη πολιορκία του 1797.
Το project “Ο δημοτικός χορός της Βόνιτσας» είχε
αρχίσει επαφές με τονΣΥΛΛΟΓΟ ΑΒΔΕΛΛΙΩΤΩΝ «Η ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ», αλλά το project
«eroe garimbaldini» δημιουργούσε αυξημένες απαιτήσεις.
Στις αρχές του 2015, έγιναν νέες επαφές και η ανταπόκριση του συλλόγου
Αβδελλιωτών ήταν άμεση και θετική. Με επιστολή τους, μας καλούν στο
χορό του Κόρλου Μάρι, του τρανού χορού, που θα αρχίσει με το δημοτικό χορό «Το
κάστρο της Βόνιτσας».
Σας καλούμε να βρεθούμε όλοι μαζί στην Αβδέλλα Γρεβενών,
την 15η Αυγούστου, στις 11 το πρωί, για να παρακολουθήσουμε το τρανό χορό, να
δούμε το χορό της Βόνιτσας και να ακούσουμε το ρυθμό του τραγουδιού.
Σας επισυνάπτουμε τη πρόσκληση που μπορεί να απευθύνεται στηνΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ, είναι όμως πρόσκληση για όλους τους
Βονιτσιάνους και σε όλους όσους ασχολούνται με τους δημοτικούς χορούς. Άλλος
ένας χορός θα συμπεριληφθεί στους υπάρχοντες χορούς τους,
ο χορός του κάστρου της Βόνιτσας.
Για την Αμφικτιονία Ακαρνάνων
Ο Πρόεδρος
Ο Αντιπρόεδρος
ΝΤΟΒΑΣ Φίλιππος ΝΤΙΝΟΣ Στυλιανός
